Przedmiot prawa autorskiego. Co nim może być?

Utwór w rozumieniu prawa autorskiego

Przedmiotem ochrony prawnoautorskiej jest utwór. Utwór jako dobro niematerialne jest przejawem działalności o charakterze indywidualnym, ustalonym w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia. Z indywidualną cechą mamy wtedy do czynienia, gdy dany przejaw twórczości jest na tyle charakterystyczny, iż bez problemu i wątpliwości możemy go odróżnić od działalności innych podmiotów.

Następną ważną cechą jest element twórczy danej działalności jest to niezbędny element utworu w świetle prawa autorskiego. Utwór ma charakter twórczy, jeżeli stanowi rezultat działalności o charakterze kreacyjnym. Prawo autorskie daje pewne wskazówki co do tego, które dzieła mogą być utworem:

• wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, kartograficzne, programy komputerowe),
• plastyczne,
• fotograficzne,
• lutnicze,
• wzornictwa przemysłowego,
• architektoniczne, architektoniczno – urbanistyczne, i urbanistyczne,
• pantomimiczne,
• audiowizualne,
• zbiory, antologie, wybory, bazy danych – o ile przyjęty w nich dobór, układ lub zestawienie ma charakter twórczy.

Nie jest to katalog zamknięty, a jednie przykładowy. Tego, co może być utworem w rozumieniu prawa autorskiego nie można ubrać w zamknięte ramy, ponieważ przeczyłoby to stawianemu przez prawo wymaganiu twórczego charakteru dzieła. Istnieją równie tzw. utwory „strukturalne” – za utwór może być uznana obok ww. baz danych i antologii także kompilacja wykorzystująca dane powszechnie dostępne pod warunkiem, że ich wybór, segregacja i sposób przedstawienia ma cechy oryginalności – występują elementy twórcze.

Wyłączenia

Prawo polskie definiuje również to, co nie może zostać uznane za utwór w świetle ustawy o prawach autorskich – niezależenie od spełnienia pozostałych warunków. Tak więc ochroną prawnoautorską nie są objęte:

• odkrycia,
• idee,
• procedury,
• metody i zasady działania,
• koncepcje matematyczne,
• akty normatywne lub ich urzędowe projekty,
• urzędowe dokumenty, materiały znaki i symbole,
• opublikowane opisy patentowe lub ochronne,
• proste informacje prasowe.

Utworem nie mogą zostać uznane czynności polegające jedynie na poprawianiu stylistycznym czy korektorskim książki. Utworem nie będzie także operat szacunkowy, gdyż jest on dokumentem urzędowym, nie będzie nim też opracowanie stanowiące jedynie zastosowanie wysokospecjalistycznej wiedzy technicznej. Ochronie prawnoautorskiej nie będzie podlegała także działalność promotora, gdyż nie ma charakteru twórczego i nie można go w związku z tym uznać za współautora pracy.

Z faktu, iż dane dzieło nie jest objęte ochronną prawnoautorską, nie można wnioskować, że dzieło takie w ogólne nie jest prawnie chronione. W takiej sytuacji możemy mieć do czynienia z ochroną dóbr osobistych, przeciwdziałaniem nieuczciwej konkurencji czy po prostu ogólnymi zasadami odszkodowawczymi w ujęciu prawa cywilnego.

Prawnik Wrocław – potrzebujesz porady lub pomocy radcy prawnego? Skontaktuj się z nami!