Obowiązek alimentacyjny to obowiązek dostarczenia środków utrzymania i wychowania. Ma on charakter bezwzględny, a więc strony nie mogą się umówić na jego zniesienie. Obowiązek alimentacyjny obciąża krewnych w linii prostej (np. rodziców, dzieci) oraz rodzeństwo. Obowiązek alimentacyjny osób zobowiązanych w dalszej kolejności powstaje dopiero wtedy gdy osoby obowiązane wcześniej nie są wstanie zrealizować obowiązku alimentacyjnego. W praktyce oznacza to, że dziadkowie lub rodzeństwo będą zobowiązani do alimentów na wnuka w momencie, gdy temu obowiązkowi nie będą mogli sprostać rodzice dziecka.
Wysokość alimentów zasądzanych przez sąd zależy od dwóch grup czynników:
Sąd nie jest więc związany porozumieniem stron (np. rozwodzących się rodziców) w tym zakresie, ale może takie porozumienie wziąć pod rozwagę.
Rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, jeśli nie jest ono wstanie się samodzielnie utrzymać – chyba że majątek dziecka pozwala w całości pokryć jego potrzeby lub dziecko (najczęściej już pełnoletnie) posiada odpowiednie zdolności zarobkowe, ale ich nie wykorzystuje. Prawo polskie w żaden sposób nie wyznacza górnej granicy wieku uprawnionego do alimentów. Sąd każdy przypadek bada indywidualnie na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego.
Potrzeby dziecka podlegające zaspokojeniu to przede wszystkim:
Uprawniony do alimentów ma prawo do takiej stopy życiowej jak zobowiązany. Sąd przy ustalaniu wysokości alimentów będzie brał pod uwagę nie tylko faktyczne zarobki osoby zobowiązanej, ale także jej potencjalne możliwości. Obowiązek alimentacyjny może być realizowany także poprzez osobiste starania w utrzymaniu i wychowaniu dziecka.
Sad orzekając obowiązek alimentacyjny będzie brał zawsze pod uwagę aktualne potrzeby dziecka. Oznacza to, iż sąd ustalając wysokość alimentów nie będzie brał potrzeb dziecka, które będą miały miejsce dopiero w przyszłości .W momencie zmiany potrzeb dziecka lub możliwości zarobkowych rodzica – można wnioskować do sądu o zmianę wysokości alimentów.
W pozwie o alimenty możemy również wnieść o zabezpieczenie roszczenia, które może polegać na zobowiązaniu obowiązanego do zapłaty określonej sumy pieniędzy (jednorazowo bądź miesięcznie), celem pokrycia kosztów utrzymania uprawnionego do czasu prawomocnego ustalenia przez sąd wysokości alimentów.
Podobnie, ojciec dziecka nie będący mężem matki obowiązany jest przyczynić się do kosztów utrzymania matki dziecka w okresie ciąży, porodu i przez kolejne 3 miesiące. Z ważnych powodów okres ten może zostać przedłużony. Powyższe roszczenia przysługują matce także w sytuacji gdy dziecko urodziło się martwe. Należy pamiętać, że roszczenia te ulegają przedawnieniu.
W wyroku rozwodowym sąd orzeka w jakim stopniu każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania dziecka i w jaki sposób będzie ten obowiązek wypełniał (pieniężnie czy też osobistymi staraniami).
Dziecko może żądać także alimentów od macochy lub ojczyma, ale tylko wtedy, gdy żądanie takie jest zgodne z zasadami współżycia społecznego. Obowiązek ten istnieje także po śmierci rodzica dziecka, a także po rozwodzie, ponieważ stosunek powinowactwa między pasierbem a macochą/ojczymem trwa mimo ustania małżeństwa. Macochy i ojczymowie także są uprawnieni do alimentów od swoich pasierbów, jeżeli przyczynili się do ich wychowania i utrzymania, a żądanie takie jest zgodne z zasadami współżycia społecznego.
Obowiązkiem małżonków jest dbanie o dobro rodziny i zaspokajanie potrzeb jej członków. Obowiązek ten ciąży na obydwojgu małżonkach w równym stopniu – proporcjonalnie do ich możliwości. W trakcie małżeństwa możemy wystąpić do sądu z żądaniami dwojakiego rodzaju:
W wyroku rozwodowym sąd może zasądzić alimenty na rzecz małżonka, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozpadu pożycia, a znajduje się on w niedostatku. Jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego sąd także może rzec alimenty – nie wymagając przy tym przesłanki niedostatku, a jedynie na podstawie pogorszenia się jego sytuacji materialnej. Obowiązek alimentacyjny względem małżonka wygasa w razie zawarcia przez tego małżonka nowego małżeństwa lub z upływem pięciu lat od orzeczenia rozwodu.
Prawnik Wrocław – potrzebujesz porady lub pomocy radcy prawnego? Skontaktuj się z nami!
662 920 980
kancelaria@securum.pl